Dünya Gıda Günü’nde İsrafın Utancı ve Geleceğe Dair Umut
16 Ekim 2024
Ürettiğimiz her şeyim 3/1 israf ettiğimizi biliyor muydunuz? Evet yanlış duymadınız israfın boyutu o kadar büyük ki, sahip olduklarımızı kaybedince anlayacağız lakin her şey için çok geç olacak.
Bugün 16 Ekim, Dünya Gıda Günü. Bu özel gün, dünya çapında açlıkla mücadeleye ve sürdürülebilir tarımın önemine dikkat çekmek için bir fırsat sunuyor. Ancak, gıdaya erişimin zor olduğu bir dünyada, en büyük paradokslardan biri, her yıl milyonlarca ton gıdanın israf edilmesi. Bu durum, küresel anlamda hem sosyal bir yara hem de çevresel bir tehdit olarak karşımıza çıkıyor. Bugün, sadece açlık ve yetersiz beslenme sorunlarını konuşmak yetmez; gıda israfı konusundaki bireysel ve toplumsal sorumluluklarımızı da ciddi bir şekilde değerlendirmemiz gerekiyor.
Gıda İsrafının Boyutları
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, dünya genelinde üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri israf ediliyor. Bu, her yıl 1,3 milyar ton gıdanın çöpe gitmesi anlamına geliyor. İronik bir şekilde, bu miktar, açlıktan etkilenen tüm insanları doyurabilecek kadar büyük. Gelişmiş ülkelerde tüketim fazlalığı ve yanlış alışveriş alışkanlıkları israfı tetiklerken, gelişmekte olan ülkelerde ise hasat sonrası kayıplar ve lojistik yetersizlikler gıda kaybının temel sebeplerini oluşturuyor.
Daha da düşündürücü olan, gıda israfının çevreye olan zararı. İyi niyetle üretip israf ettiğimiz her parça gıda, sadece toprağa veya çöpe gitmiyor; aynı zamanda bu gıdanın üretiminde harcanan su, enerji ve emek de heba ediliyor. Dahası, israf edilen gıdalar çürüdükçe ortaya çıkan metan gazı, küresel ısınmayı hızlandıran önemli faktörlerden biri.
Neden İsraf Ediyoruz?
İsraf, çoğunlukla düşüncesizlikten kaynaklanıyor. Mağazalarda ve pazarlarda raflar dolu, her an her şeye kolayca ulaşabiliyor olmak, gıdanın değerini göz ardı etmemize sebep oluyor. Tüketim toplumunun bir getirisi olarak, “al, kullan, at” döngüsü her geçen gün daha da hız kazanıyor. Gıda israfı ise bu hızlı tüketim kültürünün en görünür yansıması. Özellikle gelişmiş ülkelerdeki evlerde, marketlerde ve restoranlarda israf edilen gıdaların miktarı büyük bir sorun teşkil ediyor.
İsrafla Mücadelede Ne Yapabiliriz?
Gıda israfı bireysel düzeyde önlenebilir. Alışveriş yaparken sadece ihtiyacımız olanı almak, artan yemekleri değerlendirmek, son kullanma tarihine yaklaşmış ürünleri bilinçli bir şekilde kullanmak gibi basit ama etkili çözümler mevcut. Aynı zamanda yerel üreticileri destekleyerek hem tarımsal sürdürülebilirliği teşvik edebilir hem de yerel ekonomiyi güçlendirebiliriz.
İsrafla mücadelede sadece bireylere değil, devletlere ve şirketlere de büyük sorumluluklar düşüyor. İsrafı azaltmaya yönelik düzenlemeler, tüketiciyi bilinçlendirme kampanyaları, teknolojik çözümler ve israf edilen gıdaların geri kazanımı konusunda yapılacak yatırımlar gelecekte bu sorunla başa çıkmamıza yardımcı olabilir.
Gelecek İçin Umut
16 Ekim Dünya Gıda Günü, bizlere sadece israfın boyutlarını hatırlatmakla kalmamalı, aynı zamanda bu sorunu çözmek için harekete geçme fırsatı sunmalı. Küçük değişiklikler büyük farklar yaratabilir. Toplum olarak gıdaya olan bakış açımızı değiştirdiğimizde hem doğayı koruyacak hem de dünya üzerindeki açlık sorununu hafifletmek için önemli bir adım atmış olacağız.
Dünyada bir yanda açlık çeken milyonlarca insan, diğer yanda ise israf edilen tonlarca gıda varken, bu soruna göz yummak geleceğimize ihanet etmek anlamına gelir. Bu Dünya Gıda Günü’nde israfı azaltma sözü verelim; gıda, insanlık için vazgeçilmez bir kaynaktır ve ona hak ettiği değeri vermek hepimizin görevi olmalıdır.
Gözlerinizi şöyle bir yummanızı ve günlük hayatımızda neleri israf ettiğinizi düşünerek bir kâğıda yazmanızı rica ediyorum. Ben bir genelleme başlığı ile yazımı noktalamak istiyorum.
Gıda
Gıda israfı, en yaygın israf türlerinden biridir. Marketlerden, restoranlardan ve evlerden tonlarca gıda, ihtiyaç fazlası alım, yanlış depolama veya son kullanma tarihinin geçirilmesi nedeniyle çöpe atılıyor.
Su
Su, sınırsız bir kaynakmış gibi kullanılmasına rağmen, gezegenin en kıymetli ve sınırlı kaynaklarından biridir. Su israfı, gereksiz yere açık bırakılan musluklar, kaçak su boruları ve bilinçsiz tarımsal sulama yöntemleriyle gerçekleşiyor.
Enerji
Evlerde, iş yerlerinde ve sanayide elektrik ve doğal gaz gibi enerji kaynakları sıkça israf ediliyor. Kullanılmadığında elektronik cihazların fişlerinin çekilmemesi, ışıkların gereksiz yere açık bırakılması enerji israfına neden oluyor.
Zaman
Zaman, geri kazanılamayan bir kaynak olmasına rağmen, verimsiz faaliyetler, erteleme alışkanlıkları ve plansız hareketler nedeniyle sıkça israf ediliyor.
Kıyafet ve Eşyalar
Kullanılmayan veya az kullanılmış kıyafetler ve eşyalar atılarak israf ediliyor. Moda değişiklikleri ve aşırı tüketim alışkanlıkları, gereksiz harcamalara ve tekstil israfına yol açıyor.
Kağıt ve Plastik
Kağıt, plastik şişeler, ambalaj malzemeleri gibi tek kullanımlık ürünler, bilinçsiz tüketimle israf ediliyor. Özellikle plastik atıklar çevresel kirliliğe neden oluyor.
İlaçlar
Gereksiz yere alınan ve son kullanma tarihleri geçen ilaçlar, hem çevreye zarar veriyor hem de sağlık sisteminde israfa neden oluyor.
Yakıt
Trafiği bir düşünün, Araçların gereksiz yere çalıştırılması, enerji verimliliği düşük araç kullanımı ve bilinçsiz ulaşım alışkanlıkları yakıt israfını artırıyor.
Sevgiyle Kalın
