Güvenli Limanlar Konuşuluyor, Peki Neden Güvenli Denizler Yok?
Son zamanlarda herkesin dilinde “güvenli limanlar” var. Sektör toplantılarında, fuar panellerinde, basın bültenlerinde sürekli limanların güvenliği konuşuluyor. Evet, limanlar kritik. Ticaretin kalbi orada atıyor. Ama ben de diyorum ki; liman ne kadar güvenli olursa olsun, o limana giden yol güvenli değilse, bu güvenliğin kimseye faydası yok.
Hiç kimse “güvenli denizler ”den bahsetmiyor. Hiçbir sektör raporunda bu başlığa rastlamıyoruz. Oysa dünya ticaretinin yaklaşık %85’i deniz yoluyla taşınıyor. Konteyner gemileri, tankerler, RO-RO’lar… Hepsi uluslararası sulardan, tehlikelerle dolu rotalardan geçiyor. Somali açıklarında, Kızıldeniz’de, Hürmüz Boğazı’nda, Karadeniz’de her an bir risk var. Deniz haydutluğu, sabotajlar, çatışma tehditleri… Hepsi masada ve giderek artıyor.
Peki neden bu konuyu konuşmuyoruz?
Çünkü denizler “ortak alan.” Sahipsiz denizler, sahipsiz gündemler yaratıyor. Limana kadar olan yolun tehlikesini çoğu zaman göz ardı ediyoruz. Oysa Somali açıklarında kaçırılan bir gemi, Hürmüz’de sıkışan bir tanker, Karadeniz’de riske giren bir konteyner yalnızca armatörün değil, küresel tedarik zincirinin, fiyat dengelerinin, teslimat planlarının ve tüketicinin meselesi.
Bugün bir limanın güvenli olması demek, o limana güvenle ulaşılabilmesiyle anlam kazanır. Deniz yolu ticaretinin sürdürülebilirliği, güvenli deniz rotalarıyla mümkündür. Unutmayalım; bir gemi sağ salim limana varamıyorsa, o limanın yüksek güvenlik sertifikaları kimseye fayda sağlamaz.
Deniz güvenliği artık tek bir ülkenin ya da bir bölgenin meselesi değil. Uluslararası iş birliği, bölgesel deniz diplomasisi ve ortak müdahale sistemleri şart. IMO’nun alacağı yeni kararlar, bölgesel ittifakların düzenleyeceği deniz güvenlik tatbikatları ve dijital izleme teknolojilerinin yaygınlaştırılması bir lüks değil, tam anlamıyla bir zorunluluk haline geldi.
Ben diyorum ki;
Artık sadece liman güvenliğini değil, deniz yollarının güvenliğini de masaya yatıralım. Sektör olarak bu farkındalığı oluşturmak, deniz güvenliğini gündem yapmak ve uluslararası kamuoyuna taşımak hepimizin sorumluluğu.
Çünkü ticaretin yolu denizden geçer ve deniz güvensizse hiçbir liman yeterince güvenli değildir.
Ve unutmayalım;
Bugün denizlere sahip çıkmazsak, yarının ticaret yollarını başkaları çizer.
