Önde gelen ekonomilere sahip ülkeler, yaşam kalitesini insan ve çevre odaklı olarak artırmak için ekonomi, çevre ve güvenlik ihtiyaçları doğrultusunda ulaşım altyapılarını planlamaktadır. Demografik, iklimsel ve ekonomik değişimler, yeni yöntemler ve çözümleri gerektirmektedir. Ulaşım ve altyapı planlamaları, bu bağlamda yeni arayışlar ve çözüm önerileriyle ele alınmaktadır.
Demiryollarının küresel çapta avantaj sağlaması ve uluslararası bir sistem olması, uluslararası etkinliğin artırılmasını teşvik etmiştir. Bu nedenle, ülkeler arası iş birliği için ortak altyapı ve işletmecilik standartları geliştirilmiş, sınır geçişlerinde zaman kayıpları azaltılmış ve demiryolu koridorlarının iyileştirilmesi için politikalar ve yatırımlar yapılmıştır.
Günümüzde demiryolu şirketlerinin odaklanması gereken temel unsurlar, verimlilik ve kalite yönetimidir. Bu kapsamda, organizasyonel yeniden yapılanma, süreç optimizasyonu, varlık yönetimi, teknik inovasyon, pazarlama ve satış süreçlerinde yenilik, müşteri odaklılık, verimlilik ve kalite için yatırım, yenilikçilik, dijitalleşme, enerji verimliliği, yeni iş modelleri ve güvenlik gereksinimlerinin karşılanması gibi alanlarda şirketlerin modernleşmesi gerekmektedir.
Demiryolu, özellikle tehlikeli malların taşınması söz konusu olduğunda karayolu taşımacılığına alternatif olmaktadır. Uluslararası demiryolu yük koridorlarının teknik ve operasyonel uyumluluğu, demiryolu taşımacılığının rekabet gücünü artıracaktır.
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle küresel ticaret için önemli bir kavşak noktasıdır. Ülkenin taşıma koridorları, yük ve yolcu taşımacılığı için büyük öneme sahiptir. Demiryolu hatlarının bu koridorlarda bulunması, ülkeler arasında kesintisiz demiryolu bağlantısını sağlayacak ve demiryolu sektörünün gelişimine katkıda bulunacaktır.
Türkiye'nin lojistik potansiyeli, bölgesel olarak önemli bir rol oynamaktadır. Ülke, Batı ile Doğu arasında ve Kuzey-Güney demiryolu hattında aktif bir rol oynayarak makroekonomik dengeye katkıda bulunabilir.
Ülkede 217 liman ve iskele, 295 OSB ve 12 Lojistik Merkez bulunmaktadır. 11,590 km'lik konvansiyonel demiryolu ağı ve 241 iltisak hattıyla taşımacılık yapılmaktadır. Yeni iltisak hatlarının yapılması, demiryolu yük potansiyeli açısından önemlidir.
2022'de TCDD Taşımacılık A.Ş. tarafından yurt içi ve yurt dışında toplam 33,2 milyon ton yük taşınmıştır. Özel DTİ'ler tarafından yapılan taşımalarla birlikte toplam taşımalar 38 milyon tona ulaşmıştır.
Demiryolu yük taşımacılığı sektörü, özel sektör yatırımlarını çekmek için teşviklere ve finansman desteğine ihtiyaç duymaktadır. Bu, ekonomik taşıma yapılmasını sağlayacak altyapı ve mevzuat çalışmalarının hızlandırılmasıyla mümkün olacaktır.
2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı'na göre, Türkiye'de demiryolu ağı genişletilecek ve yük taşımacılığına daha fazla önem verilecektir. Hedefler arasında yük taşımacılığı payının artırılması, sürdürülebilir bir demiryolu sektörünün geliştirilmesi ve güvenli bir altyapının oluşturulması bulunmaktadır.
Son yıllarda yaşanan pandemi ve deprem felaketi, demiryolunun stratejik önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Bu nedenle, demiryolu taşımacılığının geliştirilmesi, hem stratejik hem de çevresel açıdan önemlidir.
